Alchemy Material, Alchemy Post, MAHA BLOG, Mercury Paradh Ras, Minerals Info

रस खनिजों मिनरल की वैज्ञानिक शब्दावली ! (2)

रसायन रसो परसों की वैज्ञानिक शब्दावली ! (Glossory)
Agate (its colours are arranged in stripesbands पालि) पाल्याश्म,

Amber-तृणमणि।
Amethyst—(Mineral-clear purple or bluishviolet) जम्बुस्फुट,
नीलराग-मणि।
(यहाँ राग-लाल देखिए पदमरागमणि Oriental ruby) जम्बुमणि, याकूत।
Alloy-मिश्र धातु उदाहरणार्थ पीतल, कांसा, भरत (German Silver?)
Ammonium chloride-रासायनिक नवसार, नवसादर, नवसागर, चुल्लिका
लवण, बिड़लवण, बिरिया नमक।
Antimonite (Stibnite) नीलांजन, नीला सुरमा (देखिए-प्राणाचार्य अक्टूबर
Anvil-शूर्मिका, निर्घत, निहाई, नियाई, न्याई।
Argentite-रजतशिज, खनिज, रजत, गन्ध रजत।
Arsenic-नेपाली, नेपालज़।
Arsenic (trioxide) नेपाली त्रिजोरेय, फेनाश्म, गौरी पाषाण, सोमल, संखिया।
Arsenopyrite-कांस्यमाक्षिक, कांस्यमाक्षीक
Artarte-बालाभूषणोपयोगी शुक्ति की एक जाति।
Aquanmarine sapphire-जलनीलमणि।
Auriferous iron pyrite (Pyrites) सुवर्ण माक्षिक (माक्षिक) सोनामाखी।
Azurite-नीलताम्रिज, राजावर्त, लाजवर्द, आवर्तमणि, राजन्यवर्तक, रेवटी,
रावटी।
Base metal-कुप्य धातु, हीन धातु।
Beryl’ (Lat. beryllus from Greek berullos from Prakrit बेलूरिय।
From sankrit वैडूर्यमणि) वैडूर्यमणि, वैदूर्य मणि, दूरज रत्न, केतुवल्लभ, लहसुनिया,जबरजद।

Chalcedonv-सिक्थस्फट, सिक्थेस्फटिक।
Chalcopyrite, Copperpyrite-सुवर्ण माक्षिक (माक्षिक) ताम्र-माक्षिक
माक्षिक), सोनामाखी।
Chalk—खटिका, कठिनी, लेखनी, खड़िया या खरिया मिट्टी।
Cinnabar हिंगुल, दरद, म्लेच्च, इंगुल, चूर्ण पारद, सिंगरफ।
Cinnamon stone
गोमेदक।
Clay-मृत, मृदा, मृत्तिका, मृत्स्ना, क्षेत्रजा, कृष्णामृतिका, कृष्णामृत, काली
या चिकनी मिट्टी।
Cleavage विदारण, तड़कन।
Collyrium-अजुन, आंजन, सुरमा।
Copper-ताम्र, औदुम्बर, शुल्व, उदुम्बर रविप्रिय, म्लेच्छमुख सूर्यपर्याय ताम्बा।
Coppera-Melanterite, Green vitriol काशीश, धातु काशीश, पांशु
काशीश, कसीस, हीरा कसीस ।
Copper sulphate-रासायनिक।
Conch-शंख, समुद्रज, कम्बु, सुनाद पावनध्वनि।
Coral-पुलिंग वा नपुन्सक लिंग में प्रवाल, तथा पुलिंग में विद्रुम मूंगा।
Coralline cinnabar-हिंगुल भेद हंसपाक।
Corundum (Corindon)-कुरंदम्, कुरुविन्दम ।
Crucible-मूषा, मूषिका, क्रौञिचका, कुमुदी, करहाटिका, पाचनी, वहिनोमित्रा,
घरिया, कुल्हड़, कुल्हड़ा, कुठाली।
Crystal-स्फट, स्फटिक, रवा ।
Crystallography-स्फाटरूपिका, स्फटिक विज्ञान।
Cuprite ताम्र खनिज।
Cypraea कपर्दक, कपर्दी, वराट, वराटिका, कौड़ी।
Cyprena-बालभूषणोपयोगी, शुक्ति की जाति।
Cyrena-छोटी संग सरमाही।
Deep blue sapphire इन्द्रनील मणि।
Diamond-पुल्लिंग में हीरक, पुल्लिंग तथा नपुंसकलिंग में बज्र, चन्द्र, मणिवर,
हीरा, इल्माश।
Dolerite -असिताश्म, संगमूसा।
Earth-पृथिवी, मृतिका।
Element
मूल तत्त्व, मूल द्रव्य, मौलिक।
Emerald- -गारुत्मत, मरकत, अश्मगर्भ, हरिन्मणि, ताक्षय, पन्ना, जमुर्रद
Fibraus Haematite- कान्तलौह भेद, रोमकान्त लौह ।

Film of mercury—पारद की कंचुकी, केंचुलि ।
Flame ज्वाला, शुद्धावृत, ज्योति।
Flame test-बीजावर्त परीक्षा, ज्योति परीक्षा।
देखिए-रसरत्न समुच्चय, पूर्व खण्ड, अष्टमोऽध्याय-पारिमाक
Flint—वहश्यम चकमक पत्थर, संग चकमक।
Fluorite—चूर्णतरस्विज।
Foil—पर्ण।
Fuel-ईंधन, जलाऊ लकड़ी देखिए-
‘अतिपरिचयादवज्ञा सन्ततगमनादनादरी भवति।
मलयेमिल्ल पुरन्ध्री चन्दनतरुकाठमिन्धन कुरुते॥’
Fusibility-दुतिभाव।
Galena-स्रोतांऽञजन, काला सुरमा।
Garnet-(ancient word विक्रान्त) वैक्रान्तमणि, तामड़ा।
Gasteroped—उदरपादाः, शंख वर्ग ।
Gem-रत्न।
Gemstone-रत्न-प्रस्तर।
German Silver-भरत धातु, वर्तलौह, पंचलौह
Gold स्वर्ण, सुवर्ण, कनक, हिरण्य, हेम, हाटक, तपनीय, गांगेय, कल-धौत,
कांचन, चामीकर, शायकुम्भ, कार्तस्वर, जाम्बूनद जातरूप, महारजत (रुक्कम, लौहवर,
अग्नि बीज,, चांपेय, कुर्बुर, अष्टापद, रसज, तैजस)
Golden bery| स्वर्ण वैडूर्य, सोनेला लहसुनिया।
Goldstone=Sang-e-Sitara-सुवर्ण, प्रस्तर, नक्षत्री मणि, संग-ए-सितारा।
Granite कणाशम।
Green quartz-हरित स्फटिक, हरा स्फटिक।
Grey antimony-नीलांजन, गन्धवर नाग।
Gypsum—गोदन्तिका, गोदन्ता, गोदन्तम, गोदन्ती, श्वेत गन्धक, खटिका।
Haematite–कांतलोह, कांतलौह ।
Haematite (Specular iron ore, Kidney ore) लौह भेद, मुण्ड लौह।
Haematite (Fibrous) कांतलौह भेद रोमकान्त लौह।
Hardness—काठिन्यपरिमाण, काठिन्यांक।
Hemimorphite-दर्दुर नामक खपरिया का एक भेद।
Hepatic cinnabar—यकृताकार हिंगुल।
Hessonite= essonite राहुरलिज m (इज for खनिज mineral) गोमेद ।
Hirudinea medicinalis (medicinal leach)—वैद्य जलौका, जोंक, ज्वांक।

Related Posts

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *